ریزش مو یکی از مشکلات شایع در میان مردان و زنان است که می‌تواند اعتماد به نفس افراد را تحت تأثیر قرار دهد. طبق آمارهای جهانی، بیش از ۵۰ درصد مردان و ۴۰ درصد زنان در طول زندگی خود با نوعی از ریزش مو مواجه می‌شوند. دلایل ریزش مو متنوع است؛ از عوامل ژنتیکی مانند آلوپسی آندروژنتیک (طاسی الگوی مردانه یا زنانه) گرفته تا استرس، رژیم غذایی نامناسب، مشکلات هورمونی و حتی درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی. در سال‌های اخیر، روش‌های نوینی برای درمان ریزش مو معرفی شده‌اند که یکی از برجسته‌ترین آن‌ها لیزر درمانی سطح پایین (Low-Level Laser Therapy یا LLLT) است. این روش، که گاهی به عنوان فتوبیومدولاسیون نیز شناخته می‌شود، از نور لیزر با شدت کم برای تحریک فولیکول‌های مو استفاده می‌کند و می‌تواند رشد مو را افزایش دهد.
لیزر درمانی برای رشد مو در دهه ۱۹۶۰ کشف شد، اما کاربردهای بالینی آن در سال‌های اخیر گسترش یافته است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال ۲۰۰۷ اولین دستگاه لیزر برای درمان ریزش مو را تأیید کرد و از آن زمان تاکنون، مطالعات متعددی اثربخشی آن را نشان داده‌اند. این مقاله به بررسی جامع لیزر درمانی برای رشد مو می‌پردازد، از جمله نحوه کارکرد، مزایا، عوارض، مطالعات علمی، دستگاه‌ها و مقایسه با دیگر روش‌ها. هدف این است که خوانندگان بتوانند تصمیم آگاهانه‌ای در مورد این درمان بگیرند. با توجه به پیشرفت‌های اخیر تا سال ۲۰۲۵، این روش به عنوان یک گزینه غیرتهاجمی و ایمن، محبوبیت زیادی کسب کرده است.
لیزر درمانی سطح پایین (LLLT) چیست؟
لیزر درمانی سطح پایین، که اغلب با نام LLLT شناخته می‌شود، یک روش درمانی غیرجراحی است که از نور قرمز یا نزدیک به مادون قرمز با طول موج بین ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ نانومتر استفاده می‌کند. این نور با شدت کم (معمولاً ۵ میلی‌وات یا کمتر) به پوست سر تابانده می‌شود و بدون ایجاد حرارت یا آسیب به بافت‌ها، سلول‌ها را تحریک می‌کند. برخلاف لیزرهای جراحی که برای برش یا سوزاندن استفاده می‌شوند، LLLT بر پایه اصل فتوبیولوژی عمل می‌کند، یعنی نور لیزر انرژی سلولی را افزایش می‌دهد.
این درمان معمولاً در کلینیک‌های پوست و مو انجام می‌شود، اما دستگاه‌های خانگی نیز موجود هستند. جلسات درمانی معمولاً ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و ۲ تا ۳ بار در هفته تکرار می‌شود. دوره درمان می‌تواند از ۳ تا ۶ ماه طول بکشد تا نتایج قابل مشاهده ظاهر شود. LLLT برای انواع ریزش مو، از جمله آلوپسی آندروژنتیک، آلوپسی آره‌آتا و ریزش مو ناشی از شیمی‌درمانی مؤثر است. در ایران، کلینیک‌های متعددی این خدمات را ارائه می‌دهند و قیمت هر جلسه بسته به دستگاه و مکان، از ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان متغیر است.
یکی از مزایای کلیدی LLLT این است که می‌تواند با دیگر درمان‌ها مانند مینوکسیدیل یا فیناستراید ترکیب شود تا نتایج بهتری حاصل شود. طبق گزارش‌های اخیر، بیش از ۷۰ درصد بیماران پس از ۶ ماه استفاده منظم، افزایش تراکم مو را گزارش کرده‌اند.
نحوه کارکرد لیزر درمانی برای رشد مو
چرخه رشد مو شامل سه مرحله است: آناژن (رشد فعال)، کاتاژن (انتقالی) و تلوژن (استراحت). ریزش مو زمانی رخ می‌دهد که فولیکول‌ها بیش از حد در مرحله تلوژن باقی می‌مانند یا کوچک می‌شوند. LLLT با نفوذ به پوست سر، فوتون‌های نور را به سلول‌های فولیکول مو می‌رساند. این فوتون‌ها توسط میتوکندری سلول‌ها جذب شده و تولید آدنوزین تری‌فسفات (ATP) را افزایش می‌دهند، که انرژی سلولی است.
این فرآیند منجر به افزایش گردش خون در پوست سر، کاهش التهاب و تحریک تقسیم سلولی می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که LLLT فولیکول‌های در حال استراحت را به مرحله آناژن بازمی‌گرداند و ضخامت موها را افزایش می‌دهد. همچنین، این روش تولید کلاژن را تحریک کرده و از آسیب اکسیداتیو جلوگیری می‌کند.
در سطح مولکولی، LLLT بیان ژن‌های مرتبط با رشد مو را تغییر می‌دهد و سطح هورمون‌هایی مانند دی‌هیدروتستوسترون (DHT) را که عامل اصلی طاسی الگوی مردانه است، کاهش می‌دهد. دستگاه‌های LLLT معمولاً از دیودهای LED یا لیزرهای سرد استفاده می‌کنند و هیچ دردی ایجاد نمی‌کنند. نتایج اولیه پس از ۴-۶ هفته ظاهر می‌شود، اما برای حفظ نتایج، درمان مداوم لازم است.
مزایای لیزر درمانی برای مو
لیزر درمانی مزایای متعددی دارد که آن را به گزینه‌ای جذاب تبدیل کرده است. اولاً، غیرتهاجمی است و نیازی به جراحی یا داروهای خوراکی ندارد، بنابراین عوارض جانبی کمتری دارد. مطالعات نشان می‌دهند که LLLT می‌تواند تراکم مو را تا ۳۰ درصد افزایش دهد. دوماً، برای هر دو جنس مرد و زن مؤثر است و می‌تواند با درمان‌های دیگر ترکیب شود.
سوماً، استفاده آسان است؛ دستگاه‌های خانگی مانند کلاه‌های لیزری اجازه می‌دهند درمان در خانه انجام شود. همچنین، LLLT رشد مو را در نواحی کم‌پشت تحریک کرده و موها را ضخیم‌تر و سالم‌تر می‌کند. طبق گزارش‌های بالینی، بیش از ۸۰ درصد بیماران رضایت خود را اعلام کرده‌اند. علاوه بر این، این روش برای افرادی که نمی‌توانند از داروهای شیمیایی استفاده کنند، ایده‌آل است. در بلندمدت، می‌تواند هزینه‌های مربوط به محصولات ضدریزش را کاهش دهد.
عوارض جانبی احتمالی
هرچند LLLT ایمن است، اما ممکن است عوارض جانبی خفیفی داشته باشد. شایع‌ترین آن‌ها شامل خارش یا قرمزی موقت پوست سر است که معمولاً پس از چند ساعت برطرف می‌شود. در موارد نادر، سردرد یا حساسیت به نور گزارش شده است. مطالعات نشان می‌دهند که ریسک سوختگی صفر است زیرا لیزر سرد است.
برای زنان باردار یا افراد با سابقه سرطان پوست، مشاوره پزشکی ضروری است. همچنین، اگر دستگاه به درستی تنظیم نشود، ممکن است نتایج ضعیفی حاصل شود. در ایران، عوارض جدی گزارش نشده، اما انتخاب کلینیک معتبر مهم است. به طور کلی، LLLT یکی از ایمن‌ترین روش‌ها برای درمان ریزش مو محسوب می‌شود.
مطالعات علمی و شواهد بالینی
شواهد علمی قوی برای LLLT وجود دارد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد که LLLT رشد مو را در موش‌های مبتلا به آلوپسی ناشی از شیمی‌درمانی تحریک می‌کند. مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۳ بر روی ۴۱ مرد و زن، افزایش ۳۹ درصدی تراکم مو را گزارش کرد.
متاآنالیز سال ۲۰۲۱ بر روی ۱۱ مطالعه تصادفی کنترل‌شده، اثربخشی LLLT را در آلوپسی آندروژنتیک تأیید کرد. FDA چندین دستگاه را تأیید کرده، مانند HairMax LaserComb. مطالعات اخیر تا ۲۰۲۵ نشان می‌دهند که ترکیب LLLT با مینوکسیدیل نتایج را دو برابر می‌کند. با این حال، نیاز به مطالعات بلندمدت بیشتر وجود دارد.
دستگاه‌های لیزر درمانی برای استفاده خانگی و کلینیکی
دستگاه‌های کلینیکی مانند Sunetics یا Capillus از لیزرهای قدرتمند استفاده می‌کنند و جلسات را تحت نظارت پزشک انجام می‌دهند. دستگاه‌های خانگی مانند iRestore یا LaserCap قابل حمل هستند و با باتری کار می‌کنند. قیمت دستگاه‌های خانگی از ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان متغیر است.
جدول مقایسه دستگاه‌ها:
| دستگاه | نوع | طول موج | قیمت تقریبی (تومان) | کاربرد |
|---|---|---|---|---|
| HairMax LaserComb | دستی | ۶۵۵ nm | ۱۵ میلیون | خانگی |
| iRestore | کلاه | ۶۵۰ nm | ۲۰ میلیون | خانگی |
| Sunetics | پنل | ۶۵۰ nm | حرفه‌ای | کلینیکی |
انتخاب دستگاه بستگی به شدت ریزش مو دارد.
مقایسه با دیگر روش‌های درمان ریزش مو
در مقایسه با مینوکسیدیل، LLLT بدون نیاز به استفاده روزانه است اما گران‌تر. فیناستراید ممکن است عوارض هورمونی داشته باشد، در حالی که LLLT ایمن‌تر است. کاشت مو جراحی است و نتایج دائمی دارد، اما LLLT غیرجراحی است. PRP (پلاسمای غنی از پلاکت) مشابه است اما تزریقی. LLLT برای مراحل اولیه ریزش مو ایده‌آل است.
نکات مهم قبل و بعد از درمان
قبل از درمان، پوست سر را تمیز نگه دارید و از محصولات شیمیایی اجتناب کنید. پس از درمان، از شامپوهای ملایم استفاده کنید و درمان را منظم ادامه دهید. رژیم غذایی غنی از ویتامین‌ها (مانند بیوتین) کمک‌کننده است.
نتیجه‌گیری
لیزر درمانی سطح پایین یک روش انقلابی برای درمان ریزش مو است که با تحریک فولیکول‌ها، رشد مو را افزایش می‌دهد. با مزایای زیاد و عوارض کم، گزینه‌ای عالی برای بسیاری است. اگر با ریزش مو مواجه هستید، مشاوره با متخصص پوست را فراموش نکنید. با پیشرفت‌های آینده، این روش حتی مؤثرتر خواهد شد.
